ความพิถีพิถันในการประพันธ์เพลงชาติไทย

เพลงชาติไทย มีประวัติความเป็นมายาวนานมากและได้รับการประพันธ์หลายต่อหลายครั้งจากครูเพลงหลายคนเพื่อให้เพลงชาติไทยนั้นสื่อถึงความเป็นน้ำหนึ่งใจเดียวกันของชาติให้มากที่สุดและเพื่อให้สอดคล้องกับสถานการณ์บ้านเมืองในแต่ละยุคสมัยด้วย เพลงชาติไทยจึงมีการปรับปรุงอีกหลายครั้งกว่าจะมีเพลงชาติไทยที่สร้างความภาคภูมิใจในปัจจุบันค่ะ  วันนี้เราจะมาพูดถึงการประพันธ์เพลงชาติไทยค่ะว่าใครเป็นผู้ประพันธ์กันบ้างค่ะ

เริ่มจากพระเจนดุริยางค์ (ปิติ วาทะกร)  ได้แต่งเพลงชาติไทยขึ้นโดยใช้ทำนองคล้ายคลึงกับเพลงมาซูแร็กดอมบรอฟสกีแยกยอ(ทำนองเพลงพื้นเมืองของโปแลนด์) และเผยแพร่ครั้งแรกที่พระที่นั่งอนันตสมาคมแต่ไม่ได้เปิดเผยว่าท่านเป็นผู้แต่ง แต่หลังจากที่ได้ทราบว่าท่านเป็นผู้แต่งด้วยสถานการณ์การเมืองในสมัยนั้นพระเจนดุริยางค์ถูกปลอดออกจากราชการ ซึ่งพระเจนดุริยางค์นี้ได้ชื่อว่าเป็นผู้ประพันธ์ทำนองเพลงชาติไทยค่ะ  ครูเพลงท่านต่อมาคือ ขุนวิจิตรมาตรา (สง่า  กาญจนาคพันธ์) ถือว่าเป็นผู้ประพันธ์คำร้องเพลงชาติฉบับแรกสุด ได้รับการทาบทามจากคณะผู้ก่อการให้แต่งคำร้อง  โดยเนื้อร้องในตอนแรกนั้นยังไม่เป็นทางการ แม้จะได้รับความนิยมจากคนทั่วไปแต่ก็ไม่ได้รับรองให้เป็นเพลงชาติไทยอยู่ดี ต่อมาจึงมีการประกวดเนื้อเพลงชาติฉบับราชการในพ.ศ. 2476   ในปี พ.ศ. 2477  รัฐบาลได้จัดประกวดเนื้อร้องเพลงชาติไทยใหม่และมีผลการพิจารณาออกมาว่า ทำนองเพลงให้ใช้ของพระเจนดุริยางค์ที่เป็นทำนองเพลงชาติแบบสากล  บทร้องนั้นใช้ของขุนวิจิตรมาตราซึ่งแก้ไขเพิ่มเติมเป็นบทร้องชนะเลิศและได้เพิ่มบทร้องของนายฉันท์  ขำวิไลเข้าไปอีกชุดหนึ่ง ใน พ.ศ. 2482 ประเทศสยามได้เปลี่ยนชื่อเป็นประเทศไทย และได้จัดประกวดประพันธ์เพลงชาติไทยอีกครั้งเพื่อให้สอดคล้องกับการเปลี่ยนแปลงชื่อประเทศ โดยเนื้อเพลงของพันเอกหลวงสารานุประพันธ์ซึ่งส่งประกวดในนามกองทัพบกได้รับรางวัลชนะเลิศ โดยได้ประกาศรับรองให้ใช้เป็นเนื้อร้องเพลงชาติไทยโดยแก้ไขคำร้องจากต้นฉบับที่ส่งมาและเป็นเนื้อเพลงชาติที่ใช้ในปัจจุบันค่ะ นี่คือประวัติของการประพันธ์เพลงชาติไทยแบบย่อๆ จะเห็นได้ว่ามีการเปลี่ยนแปลงตลอดเวลาเพื่อให้สอดคล้องกับสภาพของการเมืองและสังคมในปัจจุบันค่ะ  ครูเพลงแต่ละท่านกว่าจะประพันธ์เพลงชาติไทยออกมาได้นั้นต้องอาศัยระยะเวลา ความมุมานะในการประพันธ์อย่างมากเลยทีเดียวค่ะ

เมื่อรัฐบาลได้เพลงชาติไทยที่ตรงกับความต้องการแล้วได้มีการร่างแนวปฏิบัติสำหรับธงชาติโดยทั่วไปด้วย นั่นคือ เมื่อมีการชักธงชาติขึ้นและลงให้มีการแสดงความเคารพโยการยืนตรง หันหน้าไปทางเสาธงนั้นและในกรณีที่ได้ยินเพลงชาติหรือสัญญาณการชักธงจะเห็นหรือไม่เห็นให้แสดงความเคารพโดยหยุดนิ่งในอาการสำรวมค่ะ ซึ่งข้อปฏิบัติเหล่านี้ยังใช้กันอยู่ในปัจจุบันค่ะ จะเห็นได้ว่าประเทศของเราให้ความสำคัญกับเพลงชาติไทยมากเพราะเป็นสัญลักษณ์ของชาติที่ทุกคนในชาติต้องให้ความเคารพและภาคภูมิใจที่ได้เกิดมาในผืนแผ่นดินไทยเมืองแห่งประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข